حکمرانی سایبر
پنجشنبه, ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۹، ۰۲:۰۸ ق.ظ
یکی از مهمترین مسائلی که در هر کشور مطرح میشود موضوع حکمرانی است. حکمرانی یکی از مهمترین نیازهای یک جامعه برای خلق تمدن است. حکمرانی خوب ریشه در مبانی ایدئولوژیک یک جامعه دارد که بر اساس آن نظام سازی اتفاق میافتد. مهم است که بدانیم حکمرانی در هر عصر با توجه به تغییراتی که در آن عصر اتفاق میافتد ارتباط بسیار تنگاتنگی دارد. و صد البته که این تغییرات در هر عصر ابزاری است برای انتقال و همه گیری مفاهیم ایدئولوژیک.
برای درک بهتر این موضوع خوب است دقت نظری پیرامون عصر انقلاب صنعتی و رنسانس داشته باشیم. رنسانس یا همان عصر نوزایی دورانی بود که بشر خسته از خرافه و عقاید غلط که در سالیان متمادی بوسیله کلیسا برای تسلط بر قدرت در قامت دین پروریده شده بود به اندیشیدن و ادراک علمی از جهان اطرافش متمایل شده بود. هر روز یک کشف علمی جدید که مغایر با آموزههای آن روز کلیسا بود درگیری عمیقی بین روشنگران و کلیسا بوجود آورد و حالا دانشمند جدید در نظریات خود، به جای تمیز دادن حقیقت دین از اباطیل و اسرائیلیات و تحریفها، سعی میکردند با نفی اساس دین مکتب جدیدی را به وجود آورند که در آن اصالت ذات جهان بر ماده استوار میشد. فرآیند سکولاریزه شدن در قالب تحولات علمی جدید عصر صنعت یک عرفی گرایی عمیق را در قالب فلسفه ماده محور متاریالیستی بنا کرده بود و صنعت اصلی ترین پدیده تمدنی عصر نوزایی بهترین ابزار برای گفتمان سازی و عمومی کردن این ایدئولوژی در جهان بود.
اما امروز باید گفت که چند سالی است که جهان شاهد تغییر عصر است. عصر صنعت به پایان کار خودش رسیده و عصری جدید در دوران حیات بشر آغاز شده است. عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات عصری است که ما در آن زندگی میکنیم هم خارج از این قاعده کلی نیست. مفاهیم جدیدی در حوزه فرهنگ، سیاست و اقتصاد بوجود آمده است که در این عصر تمدنی منحصر به فرد است. مفاهیم جدیدی همچون دهکده جهانی، جهانی سازی و ظهور اشکال جدید قدرت همچون انواع نرم و هوشمند آن مانند جنگهای ترکیبی و شناختی زاییده این تغییر تمدنی است که سعی دارد همان ایدئولوژی ماده محور را با ابزار تمدنی امروز منتشر نماید.
بر همین اساس میتوان چرایی توجه رهبر انقلاب اسلامی را بر موضوع فناوری اطلاعات و خصوصاً فضای مجازی درک کرد. تا جایی که ایشان فضای مجازی را انقلاب اسلامی دوم میدانند. پس از انقلاب اسلامی، ایران وارد فرآیند نظام سازی شد تا توانست حکمرانی خود را تثبت نماید. اتفاقی که متأسفانه پیرامون این تغییر تمدنی امروز جهان در کشور و مناسبات داخلی و خارجیاش نیفتاده است.
همانطور که رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با فرهنگیان در پانزدهم اردیبهشت ماه نود پنج فرمودند باید در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و مخصوصاً اینترنت و فضای مجازی ضابطهمندی بوجود آید که میتوان از آن با عنوان حکمرانی سایبر نام برد. بدیهی است سیاست اجبار و محدویت نه تنها پاسخگو نخواهد بود بلکه فضای را به شدت به نفع جریان تمدنی معارض تغییر خواهد داد. به همین دلیل است که رهبر انقلاب بستن این جاده را کاری غیر عقلانی میدانند و قائل به مدیریت استراتژیک این عرصه نوین تمدنی هستند. تا وقتی که موضوع حکمرانی سایبر در جمهوری اسلامی حل نشود نظام برای جلوگیری از آثار سوء این حوزه مجبور است که سیاست سلبی اتخاذ کرده و هزینههای این اقدامات را متحمل شود.
اگر انقلاب اسلامی مأموریت ایجاد یک تمدن سازی نوین مبتنی بر اسلام را دارد چارهای ندارد تا نسبت خود را با ابزار تمدن ساز امروز مشخص نماید. تا زمانی که جمهوری اسلامی برنامهی دقیقی پیرامون انقلاب، نظام سازی، دولت سازی، جامعه پردازی و تمدن سازی در حوزه سایبر نداشته باشد نمیتوان انتظار داشت تا بتواند تمدن نوین اسلامی را در جهان بسازد چ به جای ایدئولوژی اصالت ماده ایدئولوژی الهایت اسلامی را در جهان گسترش دهد و این کار بعید است تا زمانی که تصمیم سازان و تصمیم گیران کشور با این کبر سن در رأس امور کشور قرار گرفتهاند. این عرصه عرصهای است که بلاشک باید در اختیار جوانان متخصص و متعهد کشور قرار گیرد. مدیران امروز کشور آخرین نوادگان عصر صنعتاند و جوانان لایق و کاردان اولین پدران عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات. مسلم است که این مسئولان عزیز مادامی که در تفکر خود نسبت به وضعیت امروز تغییر ایجاد نکنند عمده مشکلات امروز که با آن مواجه هستیم حل نخواهد شد. اتفاقاتی که در حوزه رسانه و مخصوصاً شبکههای اجتماعی در ایام کرونایی رخ داد و رخ میدهد معید این مطلب است. باید نهضت نظام سازی در حوزه سایبر و حکمرانی سایب ی جمهوری اسلامی ایران توسط جوانان متخصص و منعهد رقم بخورد. در سلسله مباحث پیش رو در آینده نزدیک پیرامون موضوع حکمرانی سایبر مطالبی را عرض خواهم کرد. در همین جا لازم میدانم اعلام کنم که در حد بضاعت آماده همکاری با مسئولانی هستم که اهمیت این موضوع را درک کرده باشند مخصوصاً نمایندگان مجلس یازدهم و علی الخصوص جوانان شان.